Umowa pożyczki jest umową na mocy której dający pożyczkę (pożyczkodawca) zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę (pożyczkobiorcy) określoną kwotę pieniędzy albo określoną ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku, natomiast pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić tę samą sumę pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i takiej samej jakości.

Pożyczki może udzielić każdy podmiot prawa cywilnego. Przedmiotem umowy pożyczki mogą być zarówno środki pieniężne, jak i rzeczy oznaczone co do gatunku. W przypadku mniejszych wartości umowa pożyczki może być sporządzona w dowolnej formie, jeśli natomiast wartość pożyczki przekracza 500 zł, powinna mieć formę pisemną.

W umowie pożyczki powinny zostać określone strony umowy (pożyczkobiorca i pożyczkodawca) oraz przedmiot umowy (kwota pożyczonych środków pieniężnych albo ilość rzeczy). Nie ma konieczności określania terminu wydania przedmiotu pożyczki, ani jego zwrotu, jednakże ich wyznaczenie leży w interesie stron umowy. Często umowa pożyczki ma charakter odpłatny, a wynagrodzenie pożyczkodawcy może mieć różną formę (zapłata odsetek jako określonego procentu od pożyczonego kapitału, zapłata określonej kwotowo sumy pieniężnej, udział w zysku osiąganym przez pożyczkobiorcę w związku z używaniem przedmiotu pożyczki).

Umowa pożyczki uregulowana jest przez kodeks cywilny (art. 720-724).