Hipoteka to ograniczone prawo rzeczowe najczęściej na nieruchomości, a inaczej mówiąc jest to zastaw na danej nieruchomości. Służy do zabezpieczenia wierzytelności, dzięki niej wierzyciel może dochodzić od dłużnika swych praw właśnie z tej nieruchomości. Stanowi ona bowiem gwarancję spłaty pożyczki hipotecznej. Przedmiotem hipoteki może być jednak nie tylko nieruchomość, ale też np. użytkowanie wieczyste czy własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego.

Hipoteka może powstać w dwojaki sposób:

1) w drodze umowy (hipoteka umowna),

2) na podstawie tytułu wykonawczego (hipoteka przymusowa).

 Aby hipoteka powstała, trzeba najpierw dokonać wpisu do księgi wieczystej. Wniosek o wpis hipoteki może złożyć zarówno wierzyciel hipoteczny (osoba, której wierzytelność ma być zabezpieczona), jak i osoba, której prawo ma być obciążone (dłużnik). Hipoteka wygasa na skutek wygaśnięcia wierzytelności (np. poprzez zapłatę) lub poprzez zrzeczenie się jej.